Enkele dagen geleden heb ik de knoop doorgehakt. Na drie jaren vol twijfel, gesprekken met anderen en overwegingen, heb ik mijn Facebookprofiel verwijderd. Het voornemen dat hiermee gepaard ging, was om mij meer te gaan richten op het ‘echte’ contact met familie en vrienden. Ik wilde mij aanzienlijk minder gaan richten op externe prikkels, om zodoende te werken aan een betere basis en een betere balans in mijn leven. Juist vanwege de stiekeme tijd die het in beslag neemt. Zonder dat we het door hebben, besteden we dagelijks gemakkelijk twee uren aan Facebook. (Juist wanneer je een paar keer per dag eventjes je berichten checkt en deze momenten bij elkaar optelt.) Ik wilde testen of ik, nu mijn tijd hier niet langer in zou gaan zitten, ik ook echt meer tijd over zou hebben voor andere dingen. Daarnaast wilde ik kijken of en in welke mate ik moeite zou hebben om Facebook los te laten, of eigenlijk, de dagelijkse overdosis aan foto’s, en andere prikkelende berichten.

Ik had van tevoren ingeschat dat ik de dagelijkse dosis berichten niet zou gaan missen. Mensen waren nu gedwongen om dichterbij te komen, op bezoek te komen, mij te bellen of te mailen. Wat ik echter onderschat had, is dat Facebook een hardnekkige gewoonte blijkt te zijn geworden in mijn dagelijkse systeem, een gewoonte die zich niet gemakkelijk gelaten laat. Dit is denk ik ook precies de kracht van Facebook. Het begint al met de associatie. ’s ochtends startte ik bijna elke dag, alvorens aan mijn werkzaamheden of plannen te beginnen, de computer ‘even’ op. Het eerste wat ik op een dag deed, waren drie dingen. Een kop koffie zetten, mijn mail doorlezen en…juist……Facebook checken. Dit ritme herhaalde zich zo’n beetje elke dag en op den duur begon ik mij af te vragen waarom ik deze routine in deze volgorde steeds maar weer herhaalde zonder er echt bij stil te staan. Een mens heeft zijn routine in sommige gevallen nodig als houvast, maar ik kreeg steeds meer het gevoel dat ik meer verwijderd raakte van mijzelf door zoveel met berichten en foto’s van anderen bezig te zijn. Daarnaast heb je nog de verzorging van je eigen berichten en foto’s, wat een tijdrovend klusje blijkt. Ik begon mijzelf steeds vaker te zien als een ongenode gast, die dagelijks een kijkje in het leven van anderen neemt, zonder echt te zien wat er werkelijk in het leven van een ander speelt. Het is als die treurige momenten in kerstfilms, waarin een eenzaam mens door de besneeuwde straten loopt en door de ramen van huizen die het hebben nagelaten om de gordijnen te sluiten, naar binnen kijkt en ziet hoe gezellig anderen het hebben. In werkelijkheid ziet deze eenzame mens in de besneeuwde straten niet dat oom Jan en tante Giselda vreselijke ruzie hebben, moeder depressief is en vader niet aanwezig is bij de kerstmaaltijd.

Wat wil ik met het bovenstaande nu zeggen? Naarmate de tijd vorderde merkte ik dat ik mij onbewust steeds vaker begon te vergelijken met anderen via Facebook. De berichten van anderen, de drang om zelf ook zo goed mogelijk over te komen, maakten mij angstig. Ik hield mij meer bezig met de wereld om mij heen en zelfpresentatie, dan met het moment zelf, het nu. Zo dacht ik vaak wanneer ik een mooie zonsondergang zag, ”Hier moet ik een foto van maken, dit moet ik delen op Facebook!” terwijl al wat telt het moment zelf is. Een moment waar ik het volledige alleenrecht op heb.

In sommige gevallen kan sociale vergelijking goed zijn, zo blijkt dat wanneer anderen het slechter lijken te hebben dan jij, je je beter kunt gaan voelen over je eigen leven en jezelf. Uit diverse studies blijkt dat er op Facebook met name foto’s en berichten worden geplaatst die het beste van onszelf weergeven, je kiest immers geen foto’s uit waarbij je minder goed uit de verf komt. We willen ons leven zo mooi en goed mogelijk over laten komen. Positieve en nadrukkelijke zelfpresentatie. Wanneer we dan terug komen op de sociale vergelijking, blijkt het niet gezond te zijn wanneer we onszelf steeds vergelijken met mensen die het beter dan ons lijken te hebben. En Facebook lijkt juist in sommige gevallen een wedstrijd te zijn in de zin van: wie maar de leukste dingen doet, de mooiste foto’s heeft, de knapste kinderen, de meest uitgebreide vakanties. Door de vergelijking met anderen die het door deze vertekening beter lijken te hebben dan jij, ontstaat er in het algemeen meer kans op depressie, ontstaat er in sommige gevallen jaloezie, de behoefte aan meer, hetzelfde, of beter. Door Facebook is het makkelijker jezelf sociaal te vergelijken. Echter moeten we ons beseffen dat het een vertekenend beeld is dat we te zien krijgen. Immers zijn we geen getuige van de dingen die onlosmakelijk met de gelukkige momenten in het leven van een mens verbonden zijn, we zien niet het menselijke lijden, alleen wat anderen willen dat we zien.

Toch is het afkicken van Facebook moeilijker dan ik had ingeschat, ik moet mijzelf continu herinneren aan het feit dat ik mijn profiel verwijdert heb. Want uiteindelijk, ondanks mijn aandacht voor de negatieve effecten van Facebook op het persoonlijke leven, zijn er zoals met bijna alles, ook positieve effecten aan verbonden. Zo blijkt dat mensen makkelijker en frequenter het contact met elkaar opzoeken, en zeker wanneer je beste vriendin aan de andere kant van de wereld zit, of je veel vrienden in het buitenland hebt, is het prettig om op deze manier makkelijk en snel contact met elkaar te kunnen onderhouden. Daarnaast ontstaan er steeds meer positieve initiatieven die aanzetten tot meer bewuste samenwerking tussen mensen, zoals de pagina ik ruil of geef weg, waarop mensen gebruiksvoorwerpen die ze niet langer gebruiken, ruilen met andere mensen voor een pak ijsthee of dergelijke.

Uiteindelijk is het natuurlijk aan de mens zelf hoe hij of zij ermee om wil gaan en hoe sterk je in je schoenen staat. Ik ben een emotioneel loeder en niet bestand tegen teveel of te weinig van alles. Ik denk dat het goed is om steeds weer helder te hebben dat het bij sites als Facebook om optimale zelfpresentatie gaat en dat het vooral een speelse en leuke uitlaatklep moet zijn om contacten te onderhouden. En voor mij? Ik voelde mij met 480 vrienden ondanks dit royale aantal toch vaak de meest eenzame mens ter wereld. Nu ik mij meer bezig houd met echte contacten voel ik mij rijker en bewuster. Het is natuurlijk maar welke waarde je er aan hecht. Ik kick ondertussen af, zo nu en dan met enige moeite, maar met aanzienlijk meer tijd om in te vullen.